Veehou­derij in Utrechtse Heuvelrug

Indiendatum: 31 mei 2022
Antwoorddatum: 6 jul. 2022

Vraag 1

Heeft u in Nieuwsblad De Kaap van 19 mei 2022 het artikel 'Krimp van aantal koeien, kippen en varkens lijkt overal onvermijdbaar' [1] gezien?

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat in de Utrechtse Heuvelrug 380.000 kippen op boerenbedrijven zijn te vinden zoals dit artikel stelt? Zo nee, hoeveel kippen worden dan in Utrechtse Heuvelrug op boerenbedrijven gehouden? Kunt u daarbij vertellen om hoeveel bedrijven het gaat, welk type (leghennen, ouderdieren, (ouderdieren van) vleeskuikens), met hoeveel kippen per bedrijf en in welke dorpen deze bedrijven zijn gevestigd?

We kunnen bevestigen dat er 380.000 kippen in de gemeente zijn. Dit cijfer is afkomstig uit StatLine van het CBS. De data van het CBS is afkomstig uit de Landbouwtelling. Ook wel de meitelling genoemd. Deze wordt gehouden door RVO en is de meest accurate telling van de agrarische sector.

Er zijn 16 bedrijven met kippen in de gemeente. We weten niet hoeveel pluimvee er per bedrijf aanwezig is. De pluimveebedrijven bevinden zich in Maarsbergen (4 bedrijven), Leersum (8 bedrijven) en Overberg (4 bedrijven). Van deze bedrijven hebben er 13 als activiteit het opfokken en/of houden van leghennen. In Leersum bevindt zich ook een bedrijf dat zich bezighoudt met het opfokken en/of houden van vleeskuikens. In Overberg is één bedrijf dat zich bezighoudt met het opfokken en/of houden van overig pluimvee en één bedrijf dat als activiteit het opfokken en/of houden van ouderdieren van leghennen en vleeskuikens heeft.

Vraag 3

Kunt u vertellen hoeveel en welke andere landbouwhuisdieren (zoals rundvee, geiten, varkens en koeien, etc.) in de gemeente worden gehouden op boerenbedrijven?

Onderstaande afbeelding geeft een overzicht van de veehouders in de gemeente Utrechtse
heuvelrug.

Landbouw; gewassen, dieren en grondgebruik naar gemeente

Utrechtse Heuvelrug
Periode 2021
Aantal landbouwbedrijven, totaal aantal 146
Graasdieren|Aantal dieren|Rundvee|Rundvee, totaal aantal 15379
Graasdieren|Aantal dieren|Rundvee|Melk- en kalfkoeien (>= 2 jaar) aantal 4361
Graasdieren|Aantal dieren|Geiten|Geiten, totaal aantal 7049
Graasdieren|Aantal bedrijven|Rundvee|Rundvee, totaal aantal 96
Graasdieren|Aantal bedrijven|Rundvee|Melk- en kalfkoeien (>= 2 jaar) aantal 57
Graasdieren|Aantal bedrijven|Geiten|Geiten, totaal aantal 26
Hokdieren|Aantal dieren|Varkens|Varkens, totaal aantal 21680
Hokdieren|Aantal dieren|Kippen|Kippen, totaal aantal 380388
Hokdieren|Aantal bedrijven|Varkens|Varkens, totaal aantal 20
Hokdieren|Aantal bedrijven|Kippen|Kippen, totaal aantal 16
Bron: CBS

Kunt u daarbij ook vertellen om hoeveel bedrijven het gaat, welk type, met hoeveel dieren per bedrijf en in welke dorpen deze bedrijven zijn gevestigd?

b) Van de veehouders in de gemeente Utrechtse Heuvelrug bevinden zich:
16 bedrijven in Doorn
4 bedrijven in Maarn
22 in Maarsbergen
40 in Leersum
21 in Amerongen
37 in Overberg
18 in Driebergen-Rijsenburg

Verdere informatie over welk type bedrijf, met welk aantal dieren, waar is gevestigd hebben
we niet.

Concluderend; in alle dorpen, of in de omgeving van alle dorpen in onze gemeente, bevinden zich agrarische bedrijven met vee op het bedrijf. Dit varieert van kippen, geiten, paarden, koeien, varkens etc. In onze gemeente kennen we volgens de Landbouwtelling 146 agrarische bedrijven. We hebben volgens het kadaster 163 bedrijven actief in de agrarische sector, waarvan 158 bedrijven met agrarische uitvoerende taken (5 bedrijven verrichten dienstverlening in de agrarische sector). Dit verschil in aantal tussen het aantal agrarische bedrijven komt doordat het CBS het aantal boerderijen telt en het kadaster de KVK geregistreerde bedrijven. Dit verschil in aantal is te verklaren door agrarische ondernemers die meerdere KVK nummers bezitten.

Vragen over krimp van de veestapel om de stikstofuitstoot te verminderen

Vraag 4

Bent u bekend met de risico's van emissiearme stalvloeren waarvan de explosie bij melkveehouder Henk van der Wind in Maarsbergen op woensdag 5 januari 2022 [2] [3] een voorbeeld is?

Ja, de gemeente is bekend met de risico’s van emissiearme stalsystemen.

Vraag 5

Is het juist dat een varkenshouder aan de Nieuwe Steeg in Leersum al een vergunning heeft aangevraagd voor een dergelijke emissiearme stalvloer voor uitbreiding van zijn bedrijf?

Voor het melkvee komt er een emissiearme vloer. Dit is bij nieuwbouw in deze stalsetting
ook wettelijk verplicht. Voor de varkens geldt dat geen emissiearme vloer is aangevraagd,
want dat is niet nodig omdat er een luchtwasser op de stal wordt geplaatst. Ook dit is
conform wetgeving.

Vraag 6

Nu meer en meer duidelijk wordt dat emissiearme technieken niet altijd goed werken, zoals 27 mei 2022 ook is te lezen in het NOS artikel 'Stikstofwinst emissiearme stallen blijkt vaak flink overschat' [4], bent u het eens dat de stikstofproblematiek niet alleen kan worden opgelost met innovatie-maatregelen zoals luchtwassers en emissiearme stalvloeren?

Innovatie-maatregelen dragen bij aan het oplossen van het probleem, maar zijn
waarschijnlijk niet genoeg.

Vraag 7

In de ‘Raadsbrede afspraken 2022-2026’ zijn afspraken gemaakt over duurzame groei. Hierin staat: “We willen niet groeien om de groei, maar om onze inwoners passende huisvesting te bieden en voor de vitaliteit van de dorpen. Waarbij het bewaren en bewaken van de leefbaarheid (bijvoorbeeld goede combinatie van voorzieningen, biodiversiteit, klimaat, natuur, rust, ruimte, dierenwelzijn en toerisme) uitgangspunt is. Wat dit per dorp betekent en wat daarvoor nodig is aan ontwikkeling, daarover gaan we in gesprek met de inwoners en vaststellen.”

Het raadsprogramma 2022-2026 moet nog verder uitgewerkt worden.

7a)

Kunt u ons vertellen of u al in gesprek bent met veehouders over opkopen, verplaatsen of verduurzamen van boerderijen?

Nee, momenteel niet. Er is te veel onduidelijkheid over wat de plannen van het Kabinet zijn en hoe de Provincie deze gaat invullen. We kunnen daarom nog niet beoordelen wat voor gevolgen het zal hebben voor de gemeente Utrechtse Heuvelrug en op welke individuele gevallen dit betrekking gaat hebben.
De kwestie van het opkopen van agrarische percelen ligt op het moment voornamelijk bij de Provincie. Op het moment is de Provincie Utrecht bezig met de verkennende fase van het opzetten van een Gebiedsgerichte Aanpak, waarin mogelijk ook het uitkopen van agrarische ondernemers in het instrumentarium valt. Het is nog te vroeg in dit proces om hierover duidelijkheid te scheppen.

7b)

Bent u in gesprek met omwonenden van de boerenbedrijven in Utrechtse Heuvelrug om te horen wat hun behoeften zijn?

Nee, momenteel niet. Zie 7a. We zijn eerst bezig om inzicht te krijgen wat de plannen voor welke bedrijven wat in onze gemeente kan betekenen.

7c)

Heeft u wellicht vanuit de Rijksoverheid al een concrete krimp-opdracht gekregen voor de veestapel in de gemeente Utrechtse Heuvelrug om de stikstofuitstoot te verminderen?

Nee, vanuit het Rijk is er geen krimpopdracht binnen gekomen. Het stikstofdossier is momenteel volop in beweging. De Provincie Utrecht is trekker van het dossier en binnenkort zal er meer duidelijk worden over hoe de plannen van het Rijk in de Provincie worden geïmplementeerd.

Vragen over de veehouderij in Utrechtse Heuvelrug in relatie tot stankoverlast

Vraag 8

Heeft u onlangs het tweedelige tv-programma Zembla ‘Stank en Strijd’ [5] [6] gezien?

Nee.

Vraag 9

In deel 2 wordt gesproken (vanaf 31.00 minuten) over minimale afstandseisen tussen woningen en intensieve veehouderij. Deze afstandseisen staan niet in de wet maar staan in een aparte beleidsnotitie waaraan de gemeente Deurne zich heeft gecommitteerd. Deze afstandsnormen zijn bedoeld om omwonenden te beschermen tegen zogenoemde endotoxinen waarvan bekend is dat je daar luchtwegklachten van kunt krijgen.

Heeft de gemeente Utrechtse Heuvelrug zich ook gecommitteerd aan een dergelijke beleidsnotitie als aanvulling op de wet Geurhinder en Veehouderij om haar inwoners te beschermen tegen luchtwegklachten en stankoverlast? Zo nee, waarom heeft de gemeente hiervoor geen verordening [7] opgesteld?

Nee, de gemeente heeft zich niet gecommitteerd aan een dergelijke beleidsnotitie als aanvulling op de wet Geurhinder en Veehouderij. De gemeente Utrechtse Heuvelrug heeft geen geldende geurverordening voor het hele grondgebied van de gemeente vastgesteld, omdat binnen de gemeente alle wettelijke normen werden gehaald. Uitgezonderd hierop is het geval van het deelgebied Eindseweg Overberg, waar een aparte verordening voor is.

De gemeente is namelijk gelegen in een mestconcentratiegebied met de standaardnorm voor geur op woningen binnen de bebouwde kom 3,0 ou/m3 en buiten de bebouwde kom 14,0 ou/m3 (artikel 6, lid 1 onder a en b). Dit zijn gemiddelden binnen de bestaande regelgeving.

De gemeente heeft zich verder gecommitteerd aan het Schone Lucht Akkoord (SLA). Centraal in de uitvoering van het SLA staan de themagroepen. Hierin werken deelnemende partijen per thema aan de uitvoering van afspraken, de uitvoering van pilots en de ontwikkeling van effectieve maatregelen en manieren van aanpak om de lucht gezonder te maken. De kennis en ervaringen worden actief gedeeld met andere deelnemers in het SLA via bijeenkomsten voor alle deelnemers, via de nieuwsbrief en via de samenwerkingsruimte op de website.

Vragen over de veehouderij in Utrechtse Heuvelrug in relatie tot zoönosen (zoals vogelgriep en Q-koorts)

Vraag 10

Sinds oktober 2021 geldt er een landelijke ophokplicht voor pluimvee. Is sindsdien in onze gemeente een uitbraak geweest van vogelgriep?

Nee, er is geen uitbraak geweest van de vogelgriep in de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Ook zijn er in onze gemeente geen meldingen gemaakt van wilde vogels met vogelgriep.

Vraag 11

Bij de A12 afrit Driebergen-Zeist staat een bord met vervoersverbod richting Driebergen/Doorn. Zijn er pluimveebedrijven binnen de gemeente Utrechtse Heuvelrug die zijn getroffen door het vervoersverbod als gevolg van eerdere vogelgriepuitbraken bijv. in Lunteren? En hoe gaat het dan nu met de dieren en de pluimveehouder(s) in onze gemeente?

De gemeente heeft geen zicht op het effect van het vervoersverbod op individuele gevallen. Ook is niet bekend hoe het gesteld is met het pluimvee en de pluimveehouders in onze gemeente. Naar mijn weten zijn er geen klachten binnengekomen over het vervoersverbod.

Vraag 12

Is het college / de wethouder bekend met het feit dat vogelgriep een virus is dat bij mutatie mogelijk ook voor mensen ziekmakend wordt en kan leiden tot een nieuwe pandemie?

Ja, hier is het college / de wethouder bekend mee en zij volgen bij dit onderwerp de wetenschappelijke consensus en richtlijnen.

Vraag 13

Als het klopt dat in de gemeente Utrechtse Heuvelrug 380.000 kippen worden gehouden, wat is dan de visie van het college / de wethouder op het voorkomen van zoönosen zoals vogelgriep?

Het college houdt zich aan de wettelijke normen. Het RIVM is verantwoordelijk voor onderzoek, risicoschatting en signalering van mogelijke zoönose gevallen.

Vraag 14

Bent u bereid in kaart te brengen welke mogelijke bronnen (bijvoorbeeld geitenstallen) er binnen de gemeente zijn waar ziekteverwekkers van dier naar mens kunnen overspringen?

Ja hier zijn wij toe bereid. Dit kan mogelijk bij het RIVM en de ODRU worden opgevraagd.

[1] 2022 05 19 De Kaap Krimp van aantal koeien kippen varkens overal onvermijdbaar jpg

[2] https://www.nieuwsbladdekaap.n...

[3] https://www.vee-en-gewas.nl/ar...

[4] https://nos.nl/index.php/artik...

[5] https://www.bnnvara.nl/zembla/...

[6] https://www.bnnvara.nl/zembla/...

[7] https://www.infomil.nl/onderwe...