Wolven op de Heuvelrug: Hoe gaan we ermee om?

Juli 2024 vonden in korte tijd 4 incidenten plaats, waarbij mogelijk een wolf betrokken was:

• 6 juli verdween een hond, mogelijk na een confrontatie met een wolf. Bron: De Kaap

• 16 juli is er fysiek contact geweest tussen een wolf en een meisje. Dit is vastgesteld basis van dna op kleding. Bron: De Kaap

• 31 juli zijn op landgoed Stameren 7 schapen gedood door wolven. Bron: de Kaap

• 31 juli zou een wolf een kind omver hebben gelopen of geduwd. Bron: De Kaap

De informatie over de incidenten is beperkt. Op basis van berichtgeving kunnen we al wel het volgende opmaken wat een ander op de voorvallen werpt:

• Op 6 juli was er waarschijnlijk sprake van een loslopende hond, die mogelijk te dicht in de welpen of de burcht van de wolven kwam. De eigenaar had de lijn niet in de hand.

• 16 juli zette de BSO een kinderspeurtocht uit in Den Treek, terwijl de Provincie al een waarschuwing had afgegeven. De BSO was mogelijk hier niet van op de hoogte. Begeleider en kind liepen het bos in, vermoedelijk te dicht bij de welpen of de burcht.

• 31 juli is er sprake van een kind dat omver wordt gelopen, mogelijk door een wolf die afkwam op een loslopende hond.

In alle gevallen lijkt er sprake te zijn van onwenselijk menselijk handelen. In dat geval is er volgens het IPO Wolvenplan hooguit sprake van een probleemsituatie, maar niet van een probleemwolf.

Wonen er wolven op de Heuvelrug?

Sinds 2022 zijn er 349 waarnemingen van wolven op de Heuvelrug, waarvan 2/3 bij Leusden. Vastgesteld is dat er 2 wolven leven op de Heuvelrug. Een derde wolf is december vorig jaar verongelukt. Eén van de wolven heeft inmiddels een paar gevormd met een andere wolf. Het paar heeft een nest met 3 jongen op landgoed Den Treek-Henschoten.

Hoe gaan we om met de wolven op de Heuvelrug?

De provincie heeft achterwege gelaten in actie te komen nadat de wolf zich gevestigd heeft, dit ondanks herhaaldelijk verzoek van onder andere de beheerder van Den Treek-Henschoten.

Sinds 2018 hebben er 40 aanvallen plaatsgevonden, waarvan 25 door wolven. Dit betrof vrijwel uitsluitend schapen (160). 80 schapen zijn hierbij door wolven gedood.

Eigenaren zijn op basis van de wet Dieren verplicht hun kudde te beschermen tegen roofdieren. Schapenkuddes op de Heuvelrug staan echter nog steeds óf onbeschermd, of staan achter niet-effectieve omheiningen (probleemsituatie).

Welke schade is er ontstaan?

Door nalatig handelen van de provincie is er nu schade ontstaan:

• Angstcultuur onder de bevolking (ga niet met hond en kind het bos in)

• Wolf wordt (niet-onderbouwd) bestempeld als probleemwolf

• Geen advies en handhaving richting schapenhouders die maatregelen moeten nemen om hun kudde te beschermen. Agrariërs krijgen krijgen per gedood schaap een vergoeding, ongeacht of de schapen achter wolfwerende omheiningen stonden. Dit is een perverse prikkel om niet te hoeven handelen.

Voorgestelde maatregelen lossen niets op

• Afschot: territorium wordt opnieuw ingenomen door een andere wolf.

• Afschot is niet toegestaan in geval van een probleemsituatie. Het Ministerie heeft reeds aangegeven niet bevoegd te zijn.

• Provincie probeert er een veiligheidsvraagstuk van te maken en het neer te leggen bij de burgemeesters (afschuiven van verantwoordelijkheden).

• Er is geen enkele ervaring met de effecten van de wolf met paintballgeweren beschieten; ook is de aanname dat dit wolven schuw maakt niet wetenschappelijk onderbouwd. Als ze zich eenmaal gevestigd hebben, zijn ze gewend aan mensen.

• Zenderen geeft wellicht inzicht in verplaatsingen van de wolf, maar geeft ook risico’s voor het welzijn van de wolf die nog niet voldoende onderzocht zijn.

Wat moet er wel gebeuren?

• Er moet direct ingezet worden op voorlichting en gedrag waardoor de wolf de mens als negatief beoordeelt (had al moeten gebeuren toen bekend was dat wolven zich gevestigd hadden op de Heuvelrug).

• Provincie moet iemand aanstellen die vanuit deskundigheid feitelijk reageert op onjuiste berichtgeving op sociale media

• Provincie en gemeente moet het enige en juiste wolvenmeldpunt (BIJ12) promoten

• Wolven moeten weer schuw gemaakt worden voor mensen. Beleid moet daarop gericht zijn. Daar kunnen gespecialiseerde wolvenexperts in adviseren. Belangrijkste is om het juiste gedrag te vertonen. Ook kan er geleerd worden van andere landen waar bijvoorbeeld wordt ingezet op een wolvendienst die met geluid en gebaren wolven verjagen als ze dicht bij mensen komen.

• We moeten wolvenrustgebied aanwijzen die niet-toegankelijk zijn voor mensen, incl. corridors tussen natuurgebieden.

• Schapenhouders moeten verplicht worden hun kuddes te beschermen, waardoor wolven niet gewend raken aan de beschikbaarheid van schapen als prooi en het onaantrekkelijk is om deze te bejagen.