Welke ruimte laten we over voor dieren op de Utrechtse Heuvelrug?

Het was landelijk nieuws, de dassen onder het treinspoor in Noord-Brabant. Het treinverkeer werd er enkele dagen door stilgelegd. Die dassen zitten daar echter niet omdat ze het leuk vinden. Dassen houden van rust. Denderende treinen bovenop je dak, dat biedt geen rust. Dassen onder het treinspoor, het zegt iets over de ruimte die we overlaten voor de dieren.

Dat geeft te denken. Welke ruimte laten we over voor dieren? Woningbouw op uitbreidingslocaties, zonnevelden in weilanden, de talloze recreatiemogelijkheden in de natuur. Allemaal vraagstukken die gaan over hoe we de openbare ruimte benutten. Maar wat blijft er over voor onze medebewoners van de Utrechtse Heuvelrug? De ree, das, steen- en boommarter, kerkuil, steenuil, ringslang, hazelworm, zandhagedis... de lijst is te lang om hier op te noemen.

Rust- en verblijfplaatsen voor kerkuil, steenmarter en zwarte roodstaart

Afgelopen donderdag, 23 maart 2023, dienden wij samen met de fractie OPEN een motie in om bij geplande woningbouw in Maarsbergen extra rekening te houden met de bijzondere dieren die daar zitten. Het gaat hier om de herontwikkeling van een locatie in het buitengebied waarbij een oude boerderij wordt omgebouwd naar drie woningen. Een wijziging van een agrarische bedrijfsfunctie naar een reguliere woonfunctie. Op zich niets mis mee. Maar het wordt voor ons toch wat anders als blijkt dat de gebouwen vaste rust- en verblijfplaatsen vormen voor kerkuil, steenmarter en zwarte roodstaart. Opnieuw de vraag, welke ruimte laten we over voor dieren?

Aanbieden van vervangende verblijfplaatsen

Het klopt, we hebben te maken met woningnood en de beschikbare ruimte is schaars. Maar dit geldt voor ons én onze medebewoners, de dieren. Als gemeente mogen we er trots op zijn dat beschermde dieren als de kerkuil en de steenmarter zich hier vestigen. De vraag is echter hoe we deze trots omzetten naar beleid. In onze motie verzochten we echter niet om een wijziging van beleid. De motie was bedoeld om de initiatiefnemer te verzoeken extra maatregelen te nemen met als doel het leefgebied van de aanwezige beschermde dieren niet te verstoren. Zo’n extra maatregel kan heel eenvoudig zijn. Neem bijvoorbeeld het volgende advies over; het aanbieden van vervangende verblijfplaatsen uit het ‘kennisdocument Kerkuil’ opgesteld door BIJ12:

‘Een vervangende verblijfplaats heeft nooit dezelfde eigenschappen als de oorspronkelijke verblijfplaats. Hierdoor kan een vervangende verblijfplaats zowel wat betreft zijn eigenschappen als zijn locatie, minder geschikt blijken dan verwacht. Dit kan worden ondervangen door een overmaat aan verblijfplaatsen aan te bieden. Hoe meer alternatieve verblijfplaatsen aanwezig zijn hoe groter de kans is dat minimaal één van deze geschikt gevonden wordt.’

Extra maatregelen nemen: in belang van dier én mens

Om deze reden verzochten wij in de motie om de initiatiefnemer extra maatregelen te laten nemen om verstoring van het leefgebied van de dieren te voorkomen. Niet meer en niet minder. Dat dit in het belang is van de dieren en de initiatiefnemer hebben we voldoende benadrukt. Neem nú maatregelen die in het belang zijn van de dieren, zodat we er later zeker van kunnen zijn dat we niet worden geconfronteerd met nesten die toch verstoord zijn en de gemeente boetes kunnen opleveren. De belangen van mens én dier staan hier op het spel. Helaas is de motie met 6 stemmen voor niet aangenomen.

Alternatieve onderkomens bieden: op tijd aanbieden

In Noord-Brabant rijden de treinen ondertussen weer. De dassenburchten zijn uitgegraven en de dassen krijgen een ‘alternatief onderkomen’ aangeboden. Daarmee hebben we helaas ook een antwoord op onze vraag. De ruimte die we voor dieren overlaten zijn ‘alternatieve onderkomens’. En dat is toch wel erg marginaal. Het is echter wel cruciaal dat we die onderkomens op tijd aanbieden en niet wachten totdat het te laat is.