Recreatie met respect voor de natuur: het kan wél

Aan de rand van het campingterrein RCN het Grote Bos in Doorn zagen wij begin december een enorm aantal gebleste bomen staan. Enkele dagen later waren ze allemaal verdwenen. Reden te meer voor Partij voor de Dieren Utrechtse Heuvelrug om vragen te stellen over het bosonderhoud van het RCN. Als snel kregen wij een uitnodiging om bij hen op bezoek te komen en ons te laten bijpraten over hun bomenbeleid. Enigszins kritisch, maar vooral ook benieuwd gingen we begin februari 2023 op bezoek.

Vroeg in de ochtend, om kwart voor negen, werden we door de groenbeheerders van het park, Timo van Drie en Robert Krol, verwelkomd. Een ontspannen en verhelderend gesprek volgde.

Bosheer op het RCN

Het terrein van het Grote Bos is 80 hectare groot en in een aantal vakken verdeeld. Veelvoorkomende bomen op het terrein zijn de grove den, zomereik, lariks, ruwe berk en beuk. Eén keer in de tien jaar voeren Timo en Robert in alle vakken groot bosonderhoud uit. Dit bosonderhoud doen zij volgens het speciaal voor hen opgestelde bosbeheersplan. De provincie is ook op de hoogte en in het bezit van dit bosbeheersplan.

Diversiteit in bomen

Het terrein wordt beheerd als een bos, met als doel dit bos in stand te houden met zoveel mogelijk diversiteit in bomen. Daarvoor moeten af en toe rigoureuze maatregelen genomen worden zoals de kap van circa 90 Amerikaanse eiken, de aanleiding voor ons bezoek. De Amerikaanse eik is dominant in zijn groei en kroonontwikkeling; deze bomen groeien dan ook sneller dan de inheemse soorten en nemen zoveel zonlicht weg dat andere bomen geen kans krijgen om te groeien.

Herplant

Om te komen tot een divers bos met inheemse soorten wordt er door de groenbeheerders veel aan herplant gedaan en denken ze na over hoe ze hun huidige bomenbestand zo duurzaam mogelijk kunnen onderhouden. Voor elke boom die wordt verwijderd wordt minimaal anderhalve boom terug geplant. Dit doen ze op eigen initiatief. Vanuit de provincie wordt er vooral gekeken naar het kroonvolume en wordt herplant vaak niet nodig geacht. Timo en Robert denken daar echter anders over. In een aangelegen bos, bij Hydepark, is men bezig met heideontwikkeling. De jonge stekken die daar anders zouden worden weggehaald, halen zij op om te planten op hun terrein. Op deze manier zorgen zij voor meer dan voldoende herplant om ook in de toekomst een bomenrijk park te behouden. Dit is voor hen een win-winsituatie: de boompjes kunnen ze gratis meenemen en geeft hen de gelegenheid extra bomen te planten.

Bos toekomstbestendig maken

Sinds 8 jaar is Robert bezig met zoveel mogelijk nieuwe aanplant. In de jaren daarvoor probeerde men het bomenbeheer nog weleens voor zich uit te schuiven, want te duur/geen geld voor, maar sinds acht jaar hebben Timo en Robert zich voorgenomen dat ze het bos zoveel mogelijk toekomstbestendig willen maken voor de uitdagingen van vandaag: verdroging, boomziektes en -plagen.

Vogelnesten
Ook worden op het terrein geregeld vogelnesten aangetroffen. Zo kwamen ze bij een schouwing van een door de storm getroffen ruwe berk erachter dat er een nest bonte spechten in de boom zat. Na contact te hebben gezocht met de Vogelbescherming hebben ze het terrein rondom de boom zes weken vrij gehouden van campinggasten om zo de vogels de kans te geven uit te vliegen. Ook hangen er veel mezenkasten op het terrein, dit draagt aanzienlijk bij aan de bestrijding van de eikenprocessierups. Mede daarom heeft het terrein weinig problemen ervaren met deze rupsen die elders in de gemeente voor veel overlast hebben gezorgd.

Uitdagingen

Ook staan ze voor moeilijke uitdagingen. Zo staat er een oude beukenlaan met sommige beuken van meer dan honderd jaar oud. Omdat de bomen in een rijopstelling staan, groeien ze recht omhoog met als gevolg dat de stam bloot komt te staan en zo kwetsbaar worden voor zonlicht. Als beuken niet in een laanopstelling staan, dan groeien ze veel breder uit en zijn ze beter beschermd tegen verdroging. Om de laan zo veel mogelijk te beschermen is de laan autovrij gemaakt.

De oude beukenlaan, met bomen van meer dan honderd jaar oud, op het terrein van RCN het Grote Bos.

Laagjes

In de boomaanplant proberen ze zoveel mogelijk te werken in laagjes. Ruwe berk aan de buitenkant, lariks en/of den aan de rand en dan de loofbomen. Zo zorgen ze ervoor dat bomen genoeg licht kunnen krijgen om te groeien. Vanuit de vaste gasten komt af en toe het verzoek een boom te kappen. Vaak worden deze verzoeken afgewezen omdat het gaat om meer zon in de tuin. Als het echter gaat om meer licht zodat andere bomen een kans krijgen, dan wordt het verzoek sporadisch ingewilligd.

Voorbeeldfunctie

De groenbeheerders hebben ons vol trots laten zien hoe ze toewerken naar een gezonde ecologie op het omvangrijke campingterrein. Hoewel de kap van de 93 Amerikaanse eiken ons nog steeds een beetje pijn doet, zijn wij ervan overtuigd dat het RCN kan dienen als een goed voorbeeld binnen onze gemeente. Zij laten zien hoe het ook anders kan: recreatie met respect voor de natuur.

De Lupineweide op het terrein van RCN het Grote Bos. Je ziet het er in de winter niet aan af, maar deze weide is ingezaaid met een variëteit aan bloeiende planten die aantrekkelijk zijn voor insecten. Er staat op de weide onder meer een insectenhotel en er zijn volop vogelnestjes in de duurzame fauna-torens.

V.l.n.r. Robert Krol en Timo van Drie, groenbeheerders bij RCN Vakantiepark het Grote Bos, met Remmelt Kielstra en Mariëlle Faas, commissieleden bij Partij voor de Dieren Utrechtse Heuvelrug.

In december 2022 stelde de Partij voor de Dieren Utrechtse Heuvelrug vragen aan het College over de kap van de 93 bomen bij RCN het Grote Bos Lees hier onze vragen en de reactie van het College.