Wolven op de Heuvelrug. Hoe gaan wij ermee om?

Indiendatum: 5 aug. 2024
Antwoorddatum: 20 aug. 2024

Geachte heer Blom,

Namens de fractie van de Partij voor de Dieren heeft u op grond van artikel 42 van het Reglement van Orde van de raad schriftelijk om inlichtingen gevraagd. Een deel van de vragen betreft het oordeel van het college en dat valt onder onder artikel 39 van het reglement. In deze brief geven wij u de inlichtingen en beantwoorden we uw vragen. Wij geven daarbij aan op grond van welk artikel we dat doen.

Toelichting:

De provincie Utrecht heeft als wettelijke taak de bescherming van de wolf met de daarbij behorende verplichtingen. Zij monitort de ontwikkelingen rondom de wolf en zijn gedrag. Om dit goed te doen houdt de Provincie constant contact met wolvendeskundigen en staat waar nodig in nauw contact met de gemeenten, terreinbeherende organisaties, vertegenwoordigers van agrariërs en politie.

In korte tijd zijn er meerdere incidenten geweest met een wolf in het bosgebied van de Utrechtse Heuvelrug. Het dringende advies van de Provincie is om niet met jonge kinderen en of loslopende honden de bossen van de gemeenten Leusden, Zeist, Woudenberg en Utrechtse Heuvelrug in te gaan.

De burgemeester kan met een noodbevel een gebied laten afsluiten, zoals in de gemeente Leusden is gebeurd. Bij een acute veiligheidssituatie met een wolf (wolf-mens en wolf-hond), kan de wolf op last van de burgemeester (op basis van de Gemeentewet artikel 175), zonder omgevingsvergunning gedood worden. Het doden van een wolf is de uiterste maatregel.

Vraag 1.

Is er een reconstructie gemaakt van de gang van de wolven en de beslissingen die zijn genomen (beleid dat is gevoerd) vanaf het moment dat hun aanwezigheid is gesignaleerd in onze regio? Klopt het dat het wolvenpaar in Den Treek zich eerst had gevestigd op de Leusderheide? Zo ja, wordt het scenario onderzocht dat ze mogelijk zijn verjaagd door militaire oefeningen? Had defensie de militaire oefeningen moeten staken bij aanwezigheid van een wolvenpaar volgens wolvenplan/protocol?

Antwoord (art. 42)

Het is ons niet bekend of er een reconstructie is gemaakt. Wij hebben uit de media vernomen dat gedacht wordt dat het wolvenpaar zich eerder had gevestigd op de Leusderheide en uit dat grote rustgebied zou zijn getrokken vanwege toenemende militaire oefeningen.

Vraag 2.

Hoe zeker is het dat bij het eerste incident in Leusden op 6 juni een wolf betrokken was?

Antwoord (art. 42)

U bedoelt het incident op 6 juli waarbij een hondje is verdwenen? Hierbij is geconcludeerd dat het om een wolf ging aan de hand van het verhaal van de eigenaar van de hond in combinatie met beelden van een wildcamera waarop welpen van de wolf in de buurt van de hond gezien zijn. Bron: https://www.bij12.nl/actueel/a.... De hond is niet meer teruggevonden, zodat er geen DNA-onderzoek gedaan kon worden.

Vraag 3.

Waarom wordt er verder geen onderzoek gedaan naar de mogelijke tandafdruk op kleding van het meisje dat in aanraking is gekomen met de wolf half juli?

Antwoord (art. 42)

Wanneer u het incident op 16 juli bedoelt: dat is ons niet bekend. U kunt zich voor een antwoord op deze vraag wenden tot de Provincie.

Vraag 4.

Is onomstotelijk door politie of anderszins vastgesteld dat de ‘lichte verwondingen’ afkomstig zijn van de wolf bij het incident met het meisje half juli?

Antwoord (art. 42)

Of en wie dit precies heeft vastgesteld is ons niet bekend, voor een antwoord op deze vraag kunt u zich tot de Provincie wenden.

Vraag 5.

Hebben we kunnen vaststellen dat er een wolf betrokken was bij een incident in Austerlitz? Betreft dit hetzelfde DNA als incident in Den Treek? Zo ja, om welke wolf gaat het dan?

Antwoord (art. 42)

Bij het incident op 31 juli in Austerlitz is DNA afgenomen. Voor de uitslag van de analyse hiervan kunt u zich tot de Provincie wenden, deze is ons nog niet bekend.

Vraag 6.

Experts hebben inmiddels vastgesteld dat er geen grond voor afschot is. Er is hooguit sprake van een probleemsituatie. Is het college het met ons eens dat, in tegenstelling tot het standpunt van de provincie, er hooguit sprake is van een probleemsituatie?

Antwoord (art. 39)

We hebben begrepen dat de Provincie het Interprovinciaal Wolvenplan met de bijbehorende interventie-richtlijnen hanteert. Daarbij laat de Provincie zich adviseren door diverse partijen, waaronder de wolvenexperts van de Zoogdiervereniging en Bij12. Het is aan de Provincie om de verschillende situaties en incidenten te beoordelen.

Vraag 7.

Is het college zich bewust van Europese wetgeving (Verdrag van Bern en de Habitatrichtlijn) waarin gesteld wordt dat pas tot afschot mag worden overgegaan bij acute levensbedreigende situaties voor de mens? En ook, dat er pas sprake is van een probleem wolf als deze meermaals zonder aanleiding agressief op mensen reageert?

Antwoord (art. 42)

Ja dat is ons bekend.

Vraag 8.

Is het college het met ons eens dat bovengenoemde incidenten hier niet aan voldoen?

Antwoord (art. 39)

Het is aan de Provincie om de verschillende situaties en incidenten te beoordelen.

Vraag 9.

Hoe kijkt het college naar de jurisprudentie in Nederland aangaande het illegaal afschieten van de wolf in Drenthe? Denkt het college dat de onderbouwing van de Utrechtse vergunningen die nu voorbereid worden standhouden bij de rechter die eerder oordeelde dat onvoldoende is aangetoond dat er sprake is van afwijkend gedrag van de wolf en dat er niet voldoende is gekeken naar alternatieve maatregelen?

Antwoord (art. 39)

De situatie waarbij de wolf in Drenthe werd gedood is zeer uitzonderlijk. Wij moeten daar lering uittrekken door ons goed voor te bereiden op alle mogelijke scenario’s en daarbij de belangen van mensen en dieren zorgvuldig af te wegen. De provincie is daarmee bezig.

Vraag 10.

Hoe kijkt het college naar internationale jurisprudentie: Europese hof oordeelt dat de wolf strikt beschermd is en dat afschot alleen overwogen kan worden als eerst alle diervriendelijke preventieve maatregelen zijn uitgeprobeerd én er sprake is van een gunstige staat van instandhouding van de wolf. Dit is in NL namelijk niet het geval.

Antwoord (art. 39)

Wij volgen de internationale jurisprudentie met belangstelling.

Vraag 11.

Op donderdag hebben wolven experts advies tot afschot ingetrokken: toch zet de provincie door met voorbereiding voor een afschotvergunning. Dit is moeilijk navolgbaar. Zou het kunnen zijn dat de provincie de route van “acute levensbedreigende situaties voor de mens” kiest, waarmee het een veiligheidsvraagstuk voor burgemeesters wordt?

Antwoord (art. 42)

Zoals eerder geantwoord is het goed om voorbereid te zijn op alle mogelijke scenario’s’, of het nu om een veiligheidsvraagstuk voor de mens gaat of om de bescherming van wilde dieren in onze gemeente. Bij de beoordeling van de incidenten en de hele situatie rondom de wolf zitten steeds diverse partijen om tafel, waaronder de wolvenexperts van de Zoogdiervereniging en Bij12.

Vraag 12.

Is dit de reden waarom de burgemeesters van 4 gemeenten komende maandag 5 augustus 2024 zijn uitgenodigd voor overleg?

Antwoord (art. 39)

Het overleg was bedoeld om geïnformeerd te worden over de verschillende stappen die de Provincie heeft ondernomen en wil gaan ondernemen. Daarnaast was het overleg ook bedoeld om als overheid gezamenlijk te kunnen opereren en eenduidig te kunnen adviseren en communiceren. We willen onze inwoners en ondernemers een handelingsperspectief kunnen bieden hoe om te gaan met de aanwezigheid van wolven. Dit omdat we niet gewend zijn aan een wolf die in onze gemeente rondloopt en daarbij betrouwbare informatie en antwoorden op gestelde vragen van groot belang zijn.

Vraag 13.

Kunnen we inzage krijgen in:

1. schriftelijke adviezen van wolven experts in de afgelopen weken;

2. (geanonimiseerde) verslagen van getuigenverhoren over toedracht van de incidenten. Door wie zijn deze afgenomen: Politie? Provincie? Zoogdiervereniging?

Antwoord (art. 42)

Wij hebben deze informatie niet. Hiervoor kunt u zich wenden tot de Provincie.

Vraag 14.

Uit de berichtgeving blijkt dat er weinig kennis is over het juiste gedrag van mensen in wolvengebied. Waarom is niet eerder begonnen – in elk geval vanaf 2023 toen bekend was dat het wolvenpaar zich had gevestigd in Den Treek – met een voorlichtingscampagne (informatiebijeenkomsten, workshops, etc) om ervoor te zorgen dat iedereen in de regio weet wat passend gedrag is?

Antwoord (art. 39)

Onze gemeente was een van de eerste in de provincie met informatie op de website. De situatie in Nederland verschilt in veel opzichten van die in omliggende landen waar wolven voorkomen. Dat maakt het extra moeilijk om te bepalen wat passend gedrag is en om een goed handelingsperspectief te bieden. Er is nu in elk geval wel actie ondernomen en de Provincie is een voorlichtingscampagne gestart.

Vraag 15.

Is er een uitgebreide voorlichtingscampagne in voorbereiding om mensen te wijzen op het juiste gedrag? Zo ja, waar bestaat deze uit?

Antwoord (art. 42)

De provincie neemt hierin het voortouw en is inmiddels een campagne gestart, waarvan wij ook materiaal hebben ontvangen. Als gemeente delen we de materialen die de Provincie heeft ontwikkeld, naast informatie afkomstig van betrouwbare bronnen, zoals de Zoogdiervereniging en Bij12. We verspreiden de informatie via onze eigen kanalen. Dat gebeurt via de website, sociale media en de De Stichtse Courant/De Kaap, maar ook bijvoorbeeld via campings en recreatiebedrijven.

Wanneer u meer wilt weten over de campagne van de Provincie, dan kunt u zich wenden tot de afdeling Communicatie van de Provincie.

Vraag 16.

Wat gaat het college doen aan ondeugdelijke wolfrasteringen? Gaat het college het beleid ten aanzien van wolvenrasteringen aanpassen, conform de Wet Dieren?

Antwoord (art. 39)

Wanneer u met ondeugdelijke wolfrasteringen bedoelt dat dieren als schapen en pony’s achter “gewone” hekken staan in plaats van achter wolfwerende omheiningen, dan zien wij het als de verantwoordelijkheid van de houder van de dieren om te zorgen dat zijn of haar dieren goed beschermd zijn. Wij wijzen onze inwoners op de mogelijkheid om subsidie te kunnen aanvragen bij de provincie en we verwijzen hen naar de wolvenconsulent die voor advies en begeleiding kan zorgen.

Vraag 17.

Op welke manier gaat het college “best practices" onderzoeken, zoals bijvoorbeeld in België, waar het aantal wolven aanvallen op schapen is gehalveerd door goede preventieve maatregelen (terwijl de populatie wolven juist is toegenomen)?

Antwoord (art. 39)

Wij weten dat de Provincie en alle betrokken deskundige partijen gebruik maken van opgedane ervaringen in Nederland, België en andere landen waar wolven voorkomen. Wij zien daar geen actieve rol in voor het college, maar volgen de gebeurtenissen met kritische belangstelling.